Απρόσκλητοι επισκέπτες της κυψέλης

Για να γράψουμε και κάτι πάνω στην πρακτική της μελισσοκομίας, γιατί βλέπω αρκετούς παραπονιάριδες που όλο λένε ότι η μελισσοκομία είναι γεμάτη με στεγανά στην γνώση της, και οι μελισσοκόμοι είναι ένα μάτσο μυστικοπαθείς μασόνοι σχετικά με την τέχνη τους!

Χα χα χα.

Κακώς μερικοί γενικεύουν δεν είναι απόλυτο αυτό που λένε, υπάρχουν και εξαιρέσεις (βλέπετε προηγούμενη ανάρτηση Οδηγίες προς ναυτιλομένους), ελπίζω πάντως όταν αποκτήσουν και οι παραπονιάριδες μας το κατάλληλο γνωστικό υπόβαθρό να βοηθήσουν περισσότερο και αυτοί στην διάχυση της γνώσης και την εξάλειψη των στεγανών που αναφέρουν μια που έχουν επισημάνει σωστά ένα από τα προβλήματα της μελισσοκομίας.

Εδώ θα είμαστε θα δούμε αν πράγματι θα αλλάξουν συμπεριφορές (που πρέπει και να αλλάξουν) ή θα έχουμε την ίδια κατάσταση με διαφορετικούς πλέον πρωταγωνιστές στους γνώριμους ρόλους (ακριβώς όπως γίνεται στον Στρατό με τους Νέους και τους Παλιούς).

Ίδωμεν! 

Θα δούμε εδώ μερικές περιπτώσεις εύκολα να αντιμετωπισθούν από τον μελισσοκόμο που όμως αν δεν δράσει άμεσα μπορεί να έχει δυσάρεστες επιπτώσεις δυσανάλογες με την ευκολία των λύσεων που θα μπορούσε να εφαρμόσει.

Σήμερα θα πούμε για δυναμικότητα μελισσιών, ορόφους, εισόδους και τι εκπλήξεις μπορείς να συναντήσεις μέσα στις κυψέλες.

Βασικό αξίωμα της μελισσοκομίας: Τα δυνατά μελίσσια δεν έχουν ανάγκη από πολλά πολλά. Μελίσσια που έχουν επαρκή πληθυσμό (διώροφα, τριώροφα, πολύ σφιγμένα δεκαράκια) μπορούν να αντιμετωπίσουν σχεδόν τα πάντα εύκολα και από μόνα τους. Ασθένειες, εξωτερικούς εχθρούς, μειωμένες νεκταροεκκρίσεις, αντικατάσταση της βασίλισσας χωρίς μεγάλο πισωγύρισμα στην δυναμικότητα, δύσκολες καιρικές συνθήκες, κακούς μελισσοκομικούς χειρισμούς (όχι απόλυτα, απέναντι σε ένα ιδιόρρυθμο μελισσοθεό δεν υπάρχουν πολλές άμυνες χα χα χα). Δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν όμως την πλήρη παύση νεκταροέκκρισης, εδώ ισχύει το αν δεν δίνει μια περιοχή τα δυνατά και όμορφα μελίσσια δυνατά και όμορφα καταρρέουν. Ένα δυνατό μελίσσι έχει πολύ πληθυσμό έχει και πολύ γόνο για να θρέψει, μια ξαφνική παύση της νεκταροέκκρισης μπορεί να σταματά την γέννα της βασίλισσας, και λόγου το ότι το μελίσσι έχει πληθυσμό μπορεί να αντέξει μια πτώση της δυναμικότητας του καλύτερα από ένα μικρότερο, αλλά υπάρχει ακάλυπτος γόνος σε πολλά στάδια, αυτός θα πρέπει να τραφεί για να κλειστεί, υπάρχει μεγάλος πληθυσμός από ενήλικα άτομα, και αυτός πρέπει να τραφεί, αυτό σημαίνει ότι τα αποθέματα τελειώνουν ταχύτερα, και το φάσμα της πείνας μπορεί να έρθει ταχύτερα σε ένα δυνατό μελίσσι από ένα αδύναμο (ή έστω ταυτόχρονα). Οι Αμερικάνοι έχουν μια έκφραση για αυτό "The bigger they are, the harder they fall" εδώ ισχύει αυτό απόλυτα!

Μην έχετε αυταπάτες πάνω σε αυτό, για πότε ένα πολύ δυνατό μελίσσι μπορεί να φτάσει σε επίπεδα πείνας είναι μια απίστευτα γρήγορη και εύκολη διαδικασία (2-3 εβδομάδες συνεχόμενη βροχή και κλάψε το!). 

Αφήνουμε τα δυνατά μελίσσια πάμε στα αδύναμα και στις παραφυάδες.

Εδώ τα πράγματα διαφέρουν δραματικά, εδώ πραγματικά τα μελίσσια θέλουν βοήθεια από τον μελισσοκόμο διαρκώς. Καθώς δεν έχουν επαρκή πληθυσμό είναι ευάλωτα από πολλές πλευρές. Κρύο που δεν μπορούν να το αντιμετωπίσουν εύκολα λόγου μικρού μεγέθους μελισσοσφαίρας, έλλειψη συλλεκτριών για να εκμεταλλευτούν σε επαρκή βαθμό τις νεκταροεκκρίσεις, λίγα πλαίσια πληθυσμού που αντίστοιχα μπορούν να καλύψουν λίγα πλαίσια γόνου και ορίζουν το μέγεθος της συνολικής αναπαραγωγικής ικανότητας της βασίλισσας την δεδομένη στιγμή, έλλειψη τροφών που μπορεί να κάνει το μελίσσι επιρρεπή στις ασθένειες, καθώς και μη επαρκή κάλυψη των χώρων της κυψέλης καθώς και της εισόδου από εξωτερικούς εχθρούς.

Το τελευταίο θα το εξετάσουμε σήμερα. 

Δηλαδή τα λάθη που μπορεί να κάνει ένας μελισσοκόμος πάνω σε αδύναμα μελίσσια που μπορούν να τα αποδυναμώσουν ακόμα περισσότερο.

Το καλό είναι ότι αυτά τα λάθη και μπορούν να λυθούν εύκολα και μπορούν να λυθούν με προληπτικό χαρακτήρα.  

Τα βασικά λάθη που μπορεί να κάνει κάποιος σε αδύναμα μελίσσια είναι τρία: να μην τα τροφοδοτήσει όταν είναι αδύναμα και η περιοχή έχει κάτσει από πλευράς νεκταροέκκρισης (αυτό θα το αναλύσουμε μία άλλη φορά), να υπερβάλει στην δυναμικότητα ενός μελισσιού και να το ζορίσει άκαιρα είτε βάζοντας αβέρτα κεριά είτε ανεβάζοντας άκαιρα ορόφους (ή το χειρότερο από όλα να μην κατεβάζει εγκαίρως τους ορόφους όταν πλέον το μελίσσι δεν φτουράει για να έχει όροφο!), και τρίτο να μην έχει την σωστή διαμόρφωση εισόδου της κυψέλης ανάλογα την δυναμικότητα της κυψέλης και των εξωτερικών εχθρών που μπορεί να αντιμετωπίσει το μελίσσι. 

Και τι μπορεί να περάσει από τις άμυνες της κυψέλης?

Πολλά και διάφορα χα χα χα.

Ας αρχίζουμε με το δυσκολότερο από όλα, και αυτό είναι οι άλλες οι μέλισσες. Βλέπετε όταν έχουμε ένα πολύ δυνατό μελίσσι (ή επιθετικό κάποια έχουν μέσα στο γενετικό τους κώδικα την λεηλασία, αυτά συνήθως είναι τα επιθετικότερα μελίσσια σε ένα μελισσοκομείο) κοντά σε αδύναμα ή παραφυάδες είναι μεγάλη η πιθανότητα της λεηλασίας του αδύνατου από το δυνατό εάν η νεκταροέκκριση δεν είναι μεγάλη (ή ακόμα και αν είναι, αν έχει το μελίσσι το χούι!Βράστε όρυζα!). Οπότε προληπτικά περιορίζουμε την είσοδο με την πόρτα (και την ασφαλίζουμε με το μάνταλο για να μην είτε πέσει μόνη της. είτε κατά λάθος κανένα ζώο την σπρώξει και κλείσει τελείως την είσοδο, ιδίως αν το ζώο είναι δίποδο!) και την αφήνουμε από την πλευρά που είναι το μελίσσι πάνω στα πλαίσια (στα αδύναμα μελίσσια υπάρχει σχεδόν πάντα προτίμηση που θα είναι τοποθετημένος ο γόνος και ο κύριος όγκος του πληθυσμού, αριστερά ή δεξιά) ακόμα και αν είναι δεκαρισμένο σε πλαίσια (αν δεν έχει δεκαρίσει σε πλαίσια ακόμα πιο έντονη είναι αυτή η τάση), το διάστημα που θα αφήσουμε για την είσοδο θα είναι περίπου όσο 2 δάχτυλά ενωμένα σε φάρδος (και όχι δάχτυλα γιδοβοσκού που αρμέγει 500 γίδια την φορά με τα χέρια του, και είναι τα δάχτυλα του σαν πούρα Κούβας σε φάρδος αλλά σαν δάχτυλα γραφιά, λεπτά χα χα χα).

Δεύτερο κουμάσι μέσα στην κυψέλη είναι η Αχερόντεια άτροπος (δίνω εδώ το σύνδεσμο http://en.wikipedia.org/wiki/Acherontia_atropos για την Wikipedia, μου αρέσει να δίνω τις αρχικές πήγες μου παρά να κάνω παραπομπές σε πολύ καλά άρθρα που ανεβάζουν σε περιοδικά διαστήματα συνάδερφοι μελισσοκόμοι και μπορείτε να πληροφορηθείτε και από αυτά πολλά για αυτό το μικρό ζωύφιο, καλό είναι πάντα να υπάρχει και η αρχική πηγή για κάθε άρθρο που θα παραχθεί από αυτό, ας είναι σε αυτό το Blog αυτό λοιπών), νυχτοπεταλούδα μεγάλου μεγέθους που μπορεί να εισχωρεί στην κυψέλη λόγο φερομονών που εκλύει και ξεγελά τις μέλισσες και την θεωρούν δικιά τους, μπορεί να πάρει μεγάλη ποσότητα μελιού (και αν την αντιληφθούν ως εισβολέα οι μέλισσες αφού την σκοτώσουν της ανοίγουν την κοιλιά και παίρνουν πίσω το μέλι τους), σε περίπτωση μεγάλης παρουσίας από Αχερόντειες στην περιοχή η ενόχληση του μελισσιού είναι τέτοια που μπορεί να εγκαταλείψει την κυψέλη (στην πραγματικότητα αυτά σας φτάνουν σαν γνώσεις μελισσοκομικές για αυτό το πλασματάκι αλλά αν θέλετε να εντρυφήσετε παραπάνω είπαμε που θα ψάξετε). Μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτή την απειλή είτε με το περιορισμό της εισόδου της κυψέλης που περιγράφουμε παραπάνω, είτε με ειδικές μεταλλικές ή πλαστικές εισόδους με μικρές τρύπες που να περνούν μόνο μέλισσες (με πρόσθετο φυσικά κόστος, περιττό θα έλεγα επίσης), είτε σε βαριές περιπτώσεις προσβολής από αυτές αναγκαστικά με μετακίνηση.

Περισσότερα θα δούμε για τους υπερμέγεθες σκόρους παρακάτω.

Ναι και οι μικροί πράσινοι διάβολοι που χώνουν την μούρη τους παντού, οι σαύρες (αλλιώς και γκούσταρ ή γκουσταρίτσκεςςςςςςςςςςςςςςςςςςςςς! χα χα χα) μέσα στους συνήθεις ύποπτους, τις βλέπεις να τρέχουν σαν τρελές και να χώνονται μέσα στην κυψέλη (κατά λάθος? Επίτηδες?), και αν η κυψέλη είναι δυνατή τις βλέπεις να φεύγουν αμέσως ακόμα γρηγορότερα χα χα χα. Αν η κυψέλη δεν είναι τόσο δυνατή μπορεί να αρχίσει να τσιμπάει και από εδώ και εκεί κανένα μεζέ.Αντιμετώπιση πάλι οι μισόκλειστες πόρτες.

Περισσότερα για αυτή την περίπτωση παρακάτω.

Να και κάτι που δεν θα το δείτε και συχνά, ποντικάκια που μπορεί να τρυπώσουν στην κυψέλη κυρίως κατά την διάρκεια του χειμώνα, αν και δύσκολα να τους χαρισθούν οι μέλισσες (μπορούν να τα σκοτώσουν και να προπολήσουν τα κουφάρια τους για να αποτραπούν μολύνσεις από αυτά), ωστόσο μπορεί να ενοχλήσει το μελίσσι τόσο ώστε να εγκαταλείψει την κυψέλη, άσε που ροκανίζει και εισόδους ή δημιουργεί δικές του χα χα χα.

Σπάνιο, δύσκολα να το συναντήσετε, καλά είναι να κρατάτε μισόκλειστες πόρτες (ή χειμερινές έτσι και αλλιώς χειμώνα συνήθως θα το συναντήσετε) και προσοχή στις εισόδους αν δείτε το ξύλο τους ροκανισμένο (ή οπουδήποτε αλλού στην κυψέλη ) να σας μπούνε ψύλλοι  στα αυτιά.

Ναι ο οκτάποδος τρόμος έπειτα (όσοι είναι αραχνοφοβικοί με καταλαβαίνουν χα χα χα), σε αδύναμα μελίσσια μπορείς να βρεις μέσα και αράχνες είτε να τις βλέπεις να μπαίνουν μέσα τρέχοντας, δεν νομίζω να είναι και τόσο επικίνδυνες για το ίδιο το μελίσσι όσο για τον μελισσοκόμο (δείτε σχετικά στον σύνδεσμο Αράχνες πως να τις αντιμετωπίσετε  ), ορισμένα είδη από τις αράχνες μπορούν να κάνουν άσχημα δαγκώματα και μπορεί να σας βάλουν σε μπελάδες (όχι να σας σκοτώσουν, αλλά αρκετά για να θυμάστε τις ημέρες που περάσατε στο νοσοκομείο όπως και να σας θυμούνται και από το νοσοκομείο που θα νοσηλευτείτε χα χα χα). Είπαμε είσοδοι περιορισμένοι και εδώ.

Παρακάτω θα τα πούμε πιο αναλυτικά.

Ναι αυτό το έντομο που οι περισσότεροι το περνάνε για μέλισσα (ακόμα και μελισσοκόμοι  χα χα χα). Υπάρχουν 2 ειδών σφήκες (βλέπετε περισσότερα στον σύνδεσμο Σφήκα), οι τεράστιες τα σερσένια που κάνουν καρτέρι έξω από την είσοδο της κυψέλης και ότι μπαινοβγαίνει χραππππππππππππ μεζές χα χα χα, και οι μικρές, οι πονηρές που τρυπώνουν μέσα στην κυψέλη και είναι ικανές να κλέψουν οτιδήποτε βρεθεί στην ακτίνα δράσης τους (γόνος, μέλι, γύρη), μπροστά σε αυτές οι μέλισσες είναι σαν ένα μάτσο ατσούμπαλων αχμάκιδων χα χα χα. Και πάλι λύση και στις δύο περιπτώσεις είναι ο περιορισμός της εισόδου, αν και στην περίπτωση των σερσενιών αν είναι υπερβολικά πολλά λύση είναι και η μετακίνηση (ή τα δολώματα με δηλητήριο ή οι παγίδες αν και αυτό είναι υπερβολικά Unfair κατά την άποψη μου, αλλά και συνήθως ο τρόπος που ξηγιέται το μεγαλύτερο μούτρο του ζωικού βασιλείου, ο Άνθρωπος, χα χα χα).

Παρακάτω θα έχουμε περισσότερα.

Ωραία την είπαμε την θεωρία μας πάμε στα πρακτικά τώρα

Και εδώ έχουμε μερικές φώτο από το αρχείο μου, πρώτος εχθρός η Αχερόντεια, εντυπωσιακή σε μέγεθος, συνήθως όταν βρούμε κουφάρια μέσα στην κυψέλη είναι ήδη αργά, για κάθε μία που θα βρούμε μπορεί να υπάρχουν δέκα που θα κάνουν την δουλεία τους ανενόχλητες, λύση περιορισμός των εισόδων, και μόλις τελειώσει ο λόγος για να είναι εκεί τα μελίσσια (νεκταροέκκριση, γυρεοπαραγωγή, ξεχειμώνιασμα) απομάκρυνση αμέσως. 

Μου είχε τύχει να πετύχω μια Αχερόντεια όταν ήταν να κάνω την πρώτη μετακίνηση μου μετά το ξεχειμώνιασμα φέτος, πετούσε μπροστά από την είσοδο της κυψέλης και προσπαθούσε να μπει μέσα, την φώτιζαν οι προβολείς από το Vitara μου καθώς ήταν νύχτα (είπαμε τα μετακινούσα από το ξεχειμώνιασμα), ούτε κατάλαβε για πότε την χτύπησε το ξέστρο μου χα χα χα. Επίσης πέτυχα πάλι μια στα παλιούρι που είχα τα μελίσσια μου, είχα μόλις κλείσει τις κυψέλες και τις φορτώναμε στο τρέιλερ και πετούσε ολόγυρα μας θυμωμένη που της παίρναμε την πελατεία, αυθάδικο πλάσμα!

Μια από αυτές στα παλιούρια την είχαν κανονίσει οι μέλισσες μου (η τεράστια στην κάτω δεξιά φώτο), για να μην ξεχνιόμαστε, οι μέλισσες δεν είναι κατοικίδια αν τους δοθεί η ευκαιρία δολοφονούν αβέρτα (κοντά στην φωλιά τους μην ξεχνιόμαστε ε?) χα χα χα. Λάθος του μελισσοκόμου εδώ οι είσοδοι που ήταν ορθάνοιχτες. Περίπτωση ανοίξαμε και σας περιμένουμε. Λύθηκε το πρόβλημα με μετακίνηση και περιορισμό των εισόδων στο νέο μέρος (αφού ήρθε η εποχή τους μην το ρισκάρουμε, ήδη απόδειξαν ότι μπορούν να εισχωρήσουν μέσα, άρα βοηθάμε τα μελίσσια με περιορισμό των εισόδων προληπτικά στην νέα τοποθέτηση).

Όπα τι έχουμε εδώ?

Μια μικρή σαύρα, μάλλον ο σκελετός της, ούτε πρόπολη ούτε σάρκες!

Πως έγινε αυτό?

Εδώ είχαμε περίπτωση διωρόφου μελισσιού που επίμονα παρέμενε με όροφο ενώ η δυναμικότητα του δεν επέτρεπε κάτι τέτοιο. Μια παραφυάδα που κάναμε από αυτό το μελίσσι, μια ξαφνική παύση νεκταροέκκρισης για πολλές εβδομάδες, μια λανθασμένη πεποίθηση του μελισσοκόμου ότι το μελίσσι επειδή ήταν δυνατό θα παρέμενε δυνατό και χωρίς νεκταροέκκριση (θυμάστε τι λέγαμε παραπάνω για τα δυνατά μελίσσια?), και μια απόφαση της μάνας να πάει να γεννήσει πάνω, οδήγησαν το μελίσσι να μετακινηθεί στα 6 πλαίσια του πάνω ορόφου και να αφήσει όλο τον κάτω όροφο άδειο με δέκα πλαίσια, βρήκε ευκαιρία η σαύρα να φτάσει μέχρι πάνω στα πλαίσια του κάτω ορόφου όπου και βρήκε τον θάνατο από τις μέλισσες. Ναι καλά έτσι ακριβώς θα έγινε αλλά η πρόπολη που είναι? Πουθενά, είπαμε ο κάτω όροφος ήταν άδειος, μαζί με την σαύρα πολύ πιθανό να εισχώρησαν και σφήκες (αν η γονιοφωλιά είναι ψιλά η διάθεση να φιλάμε την είσοδο μειώνεται!) και φυσικά η καλύτερη πηγή πρωτεΐνης που βρήκανε που ήταν? 

Μα φυσικά στο κουφάρι της σαύρας!

Κάνανε το λοιπών πάρτυ μια και οι μέλισσες δεν φύλασσαν την είσοδο, και για αυτό δεν προπολύσανε τίποτα οι μέλισσες, δεν υπήρχε λόγος. Καθαρό λάθος του μελισσοκόμου, δεν φρόντισε να κατεβάσει όροφο μια που το μελίσσι δεν μπορούσε να διαχειριστεί τόσο χώρο, λάθος εκτίμηση και άφησε την ελπίδα του να του στρεβλώσει την πραγματικότητα. Λάθος μου, το παραδέχομαι, παιδιά αυτός είναι ο λόγος που πολλές φορές λέω ότι δεν χρειάζομαι την κριτική των άλλων, δεν υπάρχει αυστηρότερος κριτής του εαυτού μου από εμένα (βλέπε προηγούμενη ανάρτηση Χρήσιμες μελισσοκομικές συνήθειες) , διαρκώς κρίνω το τι κάνω, κρατώ αρχείο λαθών (βλέπε προηγούμενη ανάρτηση Ημερολόγιο λαθών ανάγνωσμα) , και τα κάνω νοητικό τατουάζ για να μην τα ξεχνώ.Κάποιος μπορεί και να με κράξει για τα λάθη μου, εγώ αντίθετα σκυλοβρίζω διαρκώς τον εαυτό μου για τα λάθη μου, άλλωστε τα λάθη μου με επηρεάζουν περισσότερο εμένα από ότι τους  άλλους. Ξέρετε αν έχετε έναν τυραννικό φασίστα να σε βρίζει διαρκώς για κάθε λάθος σου μέσα στο κεφάλι σου είναι κατά πολύ αποτελεσματικότερο από κάθε σχόλιο επικριτικό που μπορεί να σου κάνει κάποιος άλλος (μην μασάς αδερφέ, χαλάρωσε, και κυρίως άκου αυτό "Σκότωσε τον μπάτσο που έχεις μέσα σου") χα χα χα. 

Λύση σε αυτή την περίπτωση άμεσο κατέβασμα του ορόφου, τοποθέτηση των πλαισίων γόνου στο κέντρο της γονοφωλιάς, των αποθεμάτων στα άκρα και από μερικά χτισμένα πλαίσια ανάμεσα τους για να γεννήσει η βασίλισσα, και φυσικά περιορισμός της εισόδου.

Τελευταία περίπτωση ο Spiderman ήρθε απόψε για δείπνο ("the spiderman is having you for dinner tonight"), σε παραφυάδα με λίγο πληθυσμό, 3 πλαίσια πληθυσμό, 2 πλαίσια ψημένο γόνο, 7 πλαίσια με κερί (5 χτισμένα, 2 άχτιστα), και η πόρτα στο στιλ "ελάτε να μας γ@μίσετε", η αράχνη τσαμπουκαλεμένα μπήκε μέσα να αρπάξει ότι βρει, αν παρατηρήσατε οι μέλισσες προσπαθούν να προπυλόσουν την είσοδο για να διορθώσουν το λάθος του μελισσοκόμου, έχουν πιο πολύ μυαλό από αυτόν προφανέστατα χα χα χα.

Ανέκδοτο.

Ποίο είναι το τελευταίο που περνά από το μυαλό μιας αράχνης όταν βλέπει ένα μελισσοκόμο όταν είναι μέσα σε μια κυψέλη?

Απάντηση.

Το ξέστρο!

Χα χα χα.

Και αυτή είναι η λύση, εξολοθρεύουμε τον εχθρό που πλέον έχει μάθει να ζει μέσα στην κυψέλη, και περιορίζουμε την είσοδο. 

Υποσημείωση όταν βλέπουμε πρόπολη στην είσοδο είναι ένα αδιαμφισβήτητο σημάδι ότι η είσοδος πρέπει να περιορισθεί.

Το μάθημα τέλευσε παίδες, μέχρι εδώ, σήμερα μάθαμε πότε πρέπει τις εισόδους να τις περιορίζουμε, και όταν τα μελίσσια είναι ντεμέκ δυνατά δεν τα έχουμε διώροφα, άλλο οι ελπίδες μας και οι προσδοκίες μας και άλλο η πραγματικότητα. Τα μάτια ανοιχτά στις επιθεωρήσεις και το μυαλό ελαφρύ πάντα.

Τα ξαναλέμε τσακαλάκια.

Μότσανος Λάζαρος

Σοχός 26/06/2014

Υστερόγραφο

Και ακόμα ένας μικρός απρόσκλητος στην κυψέλη, μακαρίτης φυσικά χα χα χα, όπως βλέπετε ενώ το μελίσσι δεν είναι αρκετά δυνατό για να σταματήσει τον εισβολέα να μπει μέσα (το να βγει είναι άλλη υπόθεση χα χα χα), ωστόσο είναι πολύ δυσκολότερο να μπούνε και σφήκες οπότε και το κουφάρι της σαύρας είναι πλήρες και μάλιστα γεμάτο πρόπολη.



Μότσανος Λάζαρος

Σοχός 26/7/2014